Tollverðir á flugstöðinni á Keflavíkurflugvelli gripu 43 fölsuð erlend skilríki sem send voru til Íslands með pósti á árunum 2023 og 2024. Í langflestum tilvikum er um að ræða fölsuð erlend ökuskírteini.
Hlutfall skilríkja sem send voru með hraðsendingu til landsins en reyndust fölsuð var 16% árið 2023 og um 19% árið 2024.
Tilgangurinn með því að framvísa fölsuðum erlendum ökuskírteinum er sá að geta hafið akstur strax eða viðleitni manna til að öðlast íslensk ökuskírteini án þess að fara í gegnum ökutíma til að fá réttindi til aksturs.
Eiríkur H. Sigurjónsson, lögreglufulltrúi og skilríkjasérfræðingur hjá skilríkjarannsóknastofu lögreglustjórans á Suðurnesjum, segir að oft og tíðum sé um mjög vandaðar falsanir að ræða en mikil vitundarvakning sé í kerfinu fyrir fölsuðum skilríkjum.
Eins og fram kom á mbl.is á dögunum er það viðurkennt hjá embætti Sýslumanns að ríkisborgurum utan landa EES hafi tekist að skipta fölsuðum ökuskírteinum fyrir íslensk ökuskírteini hjá embættinu. Starfsmenn þar hafi verið illa í stakk búnir til að átta sig á því að um fölsuð ökuskírteini væri að ræða þegar þeim var skipt fyrir íslensk líkt og lög gera ráð fyrir eftir sex mánaða dvöl hérlendis.
Í þeim tilvikum sem fólk vill skipta erlendum ökuskírteinum fyrir íslensk þarf fólk að taka skriflegt og verklegt próf en ekki að fara í ökutíma áður.
„Það er ekki hlaupið að því að greina falsanir. Ef þú framvísar skilríkjum gagnvart stjórnvaldi þar sem starfsfólk sem hefur enga reynslu af því að greina slíkt þá eru meiri líkur á því að fólk komist upp með það,“ segir Eiríkur.
Samkvæmt heimildum mbl.is kom málið upp eftir að starfsmaður sem hefur umsjón með ökuprófum varð þess var að fjöldi manns hafði litla sem enga aksturshæfileika á verklegu prófi. Var það þrátt fyrir að hafa framvísað erlendu ökuskírteini.
Sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæðinu hefur aukið samstarf sitt við skilríkjasérfræðinga hjá lögreglunni á Suðurnesjum eftir að málið uppgötvaðist í vor. Þannig hafa 18 erlend ökuskírteini frá embættinu verið send til greiningar það sem af er ári og reyndust tvö þeirra fölsuð. Í fyrra voru fimm af tíu skilríkjum sem send voru til greiningar fölsuð og árið 2023 voru tvö ökuskírteini send til greiningar sem reyndust bæði fölsuð.
Eiríkur segir að í yfirgnæfandi meirihluta tilfella hafi tollurinn gripið fölsuð ökuskírteini á árunum 2023-2024. Lítið sé um að reynt sé að senda falsanir á öðrum skilríkjum til landsins með póstsendingum.
„Tilgangurinn er yfirleitt sá að geta farið að keyra á götunni eða að þessu sé skipt út fyrir íslensk ökuskírteini,“ segir Eiríkur.
Á skilríkjastofu sem staðsett er á Keflavíkurflugvelli er skilríkjarannsóknatæki sem hefur þann tilgang að aðstoða við greiningu skilríkja. Algengt er að ólíkar stofnanir og embætti óski eftir aðstoð við að greina skilríki. Þannig óskuðu 24 embætti og stofnanir eftir aðstoð við að greina skilríki árið 2023 og 23 2024. Það sem af er ári hafa þrettán stofnanir óskað eftir aðstoð. Árin 2023 og 2024 voru beiðnirnar í heild um 620 á hvoru ári.
Heilt yfir reynast um 5% skilríkja fölsuð sem send eru til greiningar.
Á skilríkjarannsóknastofu flugstöðvardeildar lögreglunnar á Suðurnesjum starfa 3 skilríkjasérfræðingar en að auki er einn til viðbótar í hálfu starfi við kennslu og fræðslu.