Þór Hjaltalín, sviðsstjóri minjavarða hjá Minjastofnun Íslands, segir þann skaða sem þegar hefur orðið á friðlýstu svæði Laugarness líklega afturkræfan en erfitt verði að fjarlægja jarðveg af minjunum.
Greint var frá því um helgina að framkvæmdir á vegum Veitna hefðu valdið „óafturkræfum“ skemmdum á friðlýstu svæði Laugarness, svokölluðum beðaslettum í túni. Laugarnesvinir, óformleg samtök fólks sem þykir vænt um Laugarnestangann, segðu framkvæmdirnar hafa átt sér stað án vitneskju Minjastofnunar en aftur á móti sögðu Veitur að samráð hefði verið haft við Minjastofnun vegna verkefnisins.
Að sögn Þórs átti samráð milli Veitna og Minjastofnunar sér stað í febrúar og liggur fyrir umsögn frá Minjastofnun um verkefnið. Þó hefði orðið einhver misskilningur á ferðinni. Minjastofnun hefði farið fram á framkvæmdaeftirlit fornleifafræðings á öllu framkvæmdasvæðinu og því hefði ekki verið framfylgt.
Þór segir lagnaskurðinn að mestu leyti liggja í gömlum lagnaskurði. Þetta segir hann gott vegna þess að þá sé aðeins verið að eiga við svæði sem þegar hefur verið raskað.
„Það sem gerðist er að það er mjög þröngt að vinna á svæðinu á milli hjólastígsins og minjanna. Það sem er slæmt við þetta er að öllum jarðvegi hefur verið mokað út á beðaslétturnar sem eru þarna.
Þannig að við stöndum frammi fyrir því að það þarf að hreinsa mjög varlega ofan af minjunum, til að gæta þess að beðin skemmist ekki, við hefðum kannski frekar kosið að jarðvegurinn hefði verið settur hinum megin við skurðinn til að verja minjarnar,“ segir Þór.
Bætir hann við að fornleifafræðingur þurfi að sækja um leyfi til þess að hafa fornleifaeftirlit og þar hafi missklingurinn orðið.
„Við sáum ekki í okkar gögnum að slík umsókn hefði komið“.
Minjastofnun mun að sögn Þórs hafa samband við Veitur strax á morgun og greiða úr misskilningnum.
„Við komum þarna á föstudaginn, hittum framkvæmdaraðila og fórum fram á að það yrði ekki farið lengra,“ segir hann.
Skurðurinn stefni í átt að kirkjugarðinum, sem einnig er friðlýstur, og muni enda rétt við garðinn. Bilið á milli kirkjugarðsveggjar og hjólastígs sé mjög þröngt, um einn og hálfur metri, og þurfi því að fara mjög varlega við vinnu á því svæði.
„Við verðum bara að fara yfir það með Veitum hvernig er best hægt að vinna á svona þröngu svæði.“
Í svari Veitna við fyrirspurn mbl.is um málið kom fram að verktaki hefði hafið vinnu á staðnum en ekki farið inn á svæði sem krefst eftirlits fornleifafræðings. Stefnt sé að því að það verði gert á þriðjudaginn. Fornleifafræðingar meti sem svo að fornminjar á staðnum raskist ekki á svo litlu dýpi en samkvæmt verklýsingu sé grafið á um 60 cm dýpt.
Segir þór þetta svar byggja á misskilningi en í umsögn stofnunarinnar standi að framkvæmdaeftirlit fornleifafræðings skuli vera á öllu framkvæmdasvæðinu. Beðaslétturnar séu bara sjáanlegar á yfirborði og því þurfi ekki dýpi til að skemma þær. Bara það að setja jarðveginn út á beðaslétturnar sé mjög óheppilegt.
„Það sem þeir hafa kannski haft í huga þarna er að þeir eru í gömlum lagnaskurði sem er mjög gott, þá eru þeir bara að grafa í þegar raskað svæði, og ef þeir fara ekki dýpra en 60 cm þá er það ekki dýpra en það sem þegar er raskað, að því leyti er þetta alveg rétt.
Það sem við hefðum viljað er að jarðvegurinn hefði ekki verið settur út á beðaslétturnar heldur hinum megin við,“ segir hann.