Innlent | mbl | 17.6.2025 | 12:04 | Uppfært 12:56

„Veröldin er svo sannarlega ekki fullkomin“

Halla ávarpaði þjóðina. Hún fór um víðan völl. mbl.is/Hákon

Forseti Íslands ávarpaði þjóðina á þjóðhátíðardegi í fyrsta skipti í dag, á Austurvelli á 17. júní.

„Það gleður mig innilega að vera með ykkur á þessum fallega sumardegi, og enginn er verri þótt hann vökni,“ sagði Halla Tómasdóttir í ávarpi sínu.

Hún sagði 17. júní skipa sérstakan sess í huga yngri sem eldri kynslóða og hann kalli fram barnið í þeim sem eldri eru, „Hugurinn dregur upp myndir. Lítið barn með aðra höndina í traustum lófa og blöðru eða fána í hinni. Hvert okkar á sína mynd af þjóðhátíðardegi bernskunnar“.

Leiddi hún þá mál sitt að stöðu heimsmála í dag og sagðist hafa af henni áhyggjur og vita að margt í veröldinni gefi tilefni til vonleysis. Það sé ekki upplífgandi að verða vitni að hatrömmum deilum á samtalstorgum samfélagsmiðla, sem séu ekki til eftirbreytni, allra síst þegar í hlut eigi valdamestu menn heimsins sem ættu að vera öðrum fyrirmyndir.

„Það er enn þungbærara, þyngra en tárum taki, að sjá – nánast í beinni útsendingu – óbreytta borgara, þar með talið þúsundir barna, verða fórnarlömb stríðsátaka og glæpa. Það er sorgleg staðreynd að á tímum sítengingar og óhefts aðgengis að upplýsingum, skuli sífellt fleiri finna til vantrausts, einangrunar og einmanaleika. Veröldin er svo sannarlega ekki fullkomin,“ sagði Halla.

mbl.is/Hákon

„Það geta allir valið að vera í því liði“

„Vitundin um krefjandi úrlausnarefni yfirgnæfir þó alls ekki trú mína á að þessir umbrotatímar færi okkur tækifæri til að standa okkur betur. Þetta er ég sannfærð um því í starfi mínu er ég svo lánsöm að fá að umgangast ótal margt fólk sem stígur fram í nafni kærleikans. Það er úti um allt, ósérhlífna fólkið sem oft heyrist ekki hátt í en lætur gott af sér leiða á hverjum degi. Eins og ég hef áður sagt þá kýs ég að kalla þetta fólk riddara kærleikans og ég ítreka að það geta allir valið að vera í því liði,“ sagði Halla.

Hún sagði börnin vera boðbera framtíðarinnar og áminningu um að við búum í landi sem sé enn að slíta barnsskónum. „Við erum rétt að hefja okkar vegferð sem sjálfstæð þjóð, forvitin, stundum full nýjungagjörn, en jafnframt full af lífsorku. Börn verða þó stundum hrædd og finna fyrir einmanaleika. Þau þurfa stuðning, ást og umhyggju en þau láta huggast þegar þau finna að þau tilheyra einhverju sem er stærra en þau sjálf. Þannig erum við reyndar öll, sama á hvaða aldri við erum“.

„Framtíðin mun ávallt koma okkur á óvart. Það liggur í eðli hlutarins að hún er óráðin. Hún mun bera með sér bæði lán og ólán, góðar fréttir og slæmar. En það sem mestu skiptir er að við tökumst á við verkefnin saman og höldum áfram að vera land skapandi lausna þegar kemur að flóknum viðfangsefnum, umbótum á samfélaginu og auðgun andans. Við eigum svo mikla framtíð fyrir höndum. Við erum rétt lögð af stað.

Ímyndið ykkur allt sem er fram undan. Kvikmyndirnar sem við eigum eftir að búa til, sögurnar sem við eigum eftir að skrifa, leikverkin sem við eigum eftir að frumsýna, fyrirtækin sem við eigum eftir að stofna, góðverkin sem við eigum eftir að inna af hendi. Ímyndið ykkur að á næsta ári, þegar fjörutíu ár eru liðin frá fundinum fræga í Höfða, þar sem leiðtogar stórvelda hófu milliliðalaust samtal um afvopnun, gætum við aftur orðið vettvangur samtals um frið – oft var þörf en nú er nauðsyn.“

„Afrek okkar smáu en knáu þjóðar vekja athygli víða um heim“

„Ég hef trú á þessari þjóð og öllu því sem við höfum áorkað. Er barátta okkar fyrir sjálfstæði hófst þótti ýmsum það ansi djarft markmið. Nú stöndum við hér, sjálfstæð í heilan mannsaldur, með afrekaskrá sem við getum verið stolt af,“ sagði Halla.

„Fæstir íbúar jarðar lifa við þær aðstæður að jörðin undir fótum þeirra er enn í mótun. Við Íslendingar eigum fjölbreytt land, með ótal birtingarmyndum náttúruaflanna, blíðviðri og brjáluðum stormum – náttúru sem bæði gefur og tekur og krefst harðrar vinnu og þolgæðis. Hér blasir við ný sýn á hverjum degi, ný litbrigði, ferskur vindur á kinn. Við lifum í umhverfi sem krefur okkur um að skapa sífellt eitthvað nýtt með opnu hjarta.

Afrek okkar smáu en knáu þjóðar vekja athygli víða um heim. Í heimsókn minni til Japans, eins þróaðasta ríkis veraldar, kom á óvart hversu margt gestgjafar okkar töldu sig geta lært af Íslendingum, meðal annars við nýtingu jarðhita og í jafnréttismálum. Ísland er í fararbroddi á vegferðinni til jafnréttis kynjanna þótt við vitum vel að enn er verk að vinna.

Einnig er brýnt að berjast fyrir jafnrétti á fleiri sviðum en milli kynjanna og hugsa ég þar meðal annars mikið til stöðu drengja, og til jafnréttis óháð kynslóð og uppruna. Hvað varðar orðspor Íslands á heimsvísu er vert að muna að áhrif okkar geta verið enn meiri sem hluti af samtakamætti Norðurlandanna. Sameiginlega mynda Norðurlandaþjóðirnar um tíunda stærsta hagkerfi veraldar. Saman getum við frændþjóðirnar látið muna um okkur á tímum þar sem leitað er logandi ljósi að fyrirmyndum sem sýna að velferð fólks, náttúru og efnahags fer saman.“

mbl.is/Hákon

„Það krefst hugrekkis og áræðni að varðveita barnið í sjálfum sér“

Hall lauk ræðu sinni á að minna á dýrmæti bernskuáranna, þau séu tími ímyndunar og sköpunar og „tíminn þegar hjartað er opið“.

„Það krefst hugrekkis og áræðni að varðveita barnið í sjálfum sér. Það gerist aðeins ef traust er fyrir hendi. Treystum og verum traustsins verð. Vöndum okkur og tölum af virðingu við og um hvert annað. Börnin lesa og læra það sem fyrir þeim er haft. Við getum hlúð að þeim sem hugrekki skortir, og verið sól fyrir þá sem birtuna ei sjá.“

Hún sagði þjóðina verða að taka tíma til að horfast í augu við hvert annað, leggja símann til hliðar og eiga samverustundir með fullri þátttöku og innlifun. „Notum orðin okkar, hlýðum á hljómfall þeirra, njótum þess hve dásamlegt og einstakt tungumál við eigum og kennum nýjum Íslendingum að tala það“.

Sjálf sagðist hún ætla að ganga á undan með góðu fordæmi á samfélagsmiðlum og fara í sumarfrí frá Facebook, og almennt fækka stundum á samfélagsmiðlum, og sagðist vona að sem flestir skólar og fjölskyldur fari inn í sumarið og næsta haust með einhver skynsamleg mörk í kringum þá rænuþjófa.

„Ég ætla frekar að fjölga samtölum í raunheimum, taka þátt í og standa fyrir fleiri samtölum með von um að á næsta ári höldum við Þjóðfund og ræðum þá framtíð sem bíður barna okkar. Ég ætla að halda áfram að brosa, þótt sumum finnist nóg um, faðma þá sem það þiggja og efla hugrekki mitt og annarra til að mæta krefjandi tímum af mennsku og mildi.

Kæru landar. Göngum glöð inn í þennan gæfuríka sumardag. Munum að rækta barnið í okkur og munum að setja börnin í forgang í okkar samfélagi. Leyfum okkur að dreyma og leyfum okkur að dreyma saman. Okkar mestu afrek eru rétt handan við hornið.“