Innlent | mbl | 26.5.2025 | 11:40 | Uppfært 13:16

Leynd frá landamærum yfir í fjárlög?

Í ítarlegu viðtali Spursmála við Úlfar Lúðvíksson, fyrrverandi lögreglustjóra talaði hann um leyndarhyggju á landamærum. Gestur Dagmála Morgunblaðsins í dag er yfirtollvörðurinn Guðbjörn Guðbjörnsson. Hann spyr sig hvort sú leyndarhyggja nái í raun frá landamærum og alla leið inn í fjárlög íslenska ríkisins.

Tilefni þessara vangaveltna er grein sem Guðni Ágústsson skrifaði í Morgunblaðið, þar sem hann vitnar í Ragnar Árnason hagfræðing sem nefnt hefur þessa upphæð. Guðbjörn segist kannski ekki vilja nota orðið leyndarhyggja en tregi stjórnmálamanna sé mikill þegar kemur að upplýsingagjöf í málefnum tengdum flóttamönnum.

Guðbjörn segist hafa farið að hugsa þegar þessi risavaxna tala var nefnd. Hann nefnir til sögunnar heilbrigðiskerfið og menntamál ásamt löggæslukostnaði. „Hvort hundrað milljarðar er rétt eða ekki. Ég veit það ekki. En ég held að þetta sé miklu meiri kostnaður heldur en menn þora. Þarna er leyndarhyggjan líka í gangi, fyrst að Úlfar var að tala um leyndarhyggju á landamærunum. Ef að við köllum þetta leyndarhyggju sem ég vil kannski ekki gera.

Leyndarhyggjan nær miklu lengra. Hún nær alveg frá landamærunum og inn í fjárlögin. Hún nær alveg alla leið. Það er verið að leyna ástandinu á landamærunum, ef við tölum um að þetta sé leynd og það verið að leyna því hvað þetta kostar. Og það er leyndarhyggja í gangi eða allavega ekki talað um það, um tölfræði varðandi glæpi. Þar er líka verið að hagræða. Við fáum tölfræði varðandi hvað sitja margir á Hrauninu, eða í fangelsum og hvað eru margir útlendingar. Það er nýtt. Það var heldur ekki hægt að fá þær tölur.

Það er þessi leyndarhyggja. Þessi raunverulega tregi. Það er tregi hjá hinu opinbera til að afhenda þessar upplýsingar, virðist vera til staðar. Þegar maður finnur fyrir svona trega, að fólk er ekki viljugt að afhenda upplýsingar þá grunar manni alltaf að það sé eitthvað meira undir eða það sé eitthvað sem fólk vilji fela,“ segir Guðbjörn.

Hann bendir á að nýlega voru álagningarseðlar frá skattinum birtir og þar sé gerð grein fyrir því í hvaða málaflokka skattgreiðslur fari. „Ef það er ekki hægt að finna út og segja okkur hvað útlendingamál í raun kosta okkur, þá er eitthvað mikið að. Því að ef þú ætlar að taka upplýsta ákvörðun varðandi til dæmis útlendingamál og hvaða ákvarðanir á að taka þá þarftu að vera með þessar upplýsingar, bara sem kjósandi. Líka sem stjórnmálamaður og líka innan kerfisins þarftu að vera með þessar upplýsingar undir höndum,“ bendir Guðbjörn á.

Hann fer um víðan völl í Dagmálum dagsins og ræðir þar meðal annars brotthvarf Úlfars Lúðvíkssonar, sem hann segir hafi komið gjörvöllu lögreglu- og tollgæsluliði á óvart. Guðbjörn ræðir líka þá vinnu sem er í gangi um að knýja á um að öll flugfélög birti farþegalista. Sú vinna hefur verið í gangi en ekki borið árangur enn. Þegar kemur að farmskrá flutningaskipa eru engar undantekningar gerðar. Yfirtollvörðurinn segist ekki vita til þess að tollalög séu valkvæð.

Með fréttinni fylgir brot úr viðtalinu við Guðbjörn. Áskrifendur Morgunblaðsins geta nálgast viðtalið í heild sinni með því að smella á linkinn hér að neðan.